ဖြံျဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ားနဲ ့အာဏာသိမ္းမွုသံသရာ

ဖြံျဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ားနဲ ့အာဏာသိမ္းမွုသံသရာ

သရ၀ဏ္(ျပည္)

ဖြံျဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ားတြင္အာဏာသိမ္းမွုမ်ားျဖစ္ပြားတတ္သည္ ။ အထူးသျဖင့္ဆင္းရဲေသာနုိင္ငံမ်ားတြင္ အာဏာသိမ္းမွုျဖစ္ပြားတတ္သည္ ။ ဆင္းရဲ၍တိုင္းျပည္မတည္ျငိမ္ ၊တိုင္းျပည္မတည္ျငိမ္ေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္၏အခန္းက႑ ပိုမိုျမင့္မားကာအေရးပါလာသည္ ။ထိုအခါ စစ္အာဏာသိမ္းမွုေတြျဖစ္တတ္သည္ ။ စစ္အာဏာသိမ္းမွု၏တရားခံမွာ နိုင္ငံမတည္ျငိမ္ျခင္းနွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္းျဖစ္သည္ ။ ဆင္းရဲ၍စစ္အာဏာသိမ္းသည္ ။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ စစ္အာဏာသိမ္းျပီးဆင္းရဲသြားၾကသည္ ။ ကမၻာေပါ ္တြင္ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္အာဏာယူျပီး စီးပြားေရးဖြံျဖိဳးေကာင္းမြန္လာေသာနိုင္ငံဟူ၍မရွိသေလာက္ရွားသည္ ။ စစ္တပ္သည္နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံတည္ျငိမ္လာေအာင္ လုပ္ေကာင္းလုပ္နိုင္သည္ ။သို ့ေသာ္ စစ္သားမ်ားသည္ နိုင္ငံေရးသမားမ်ား ၊စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ နိုင္ငံဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ေတာ့မစြမ္းေဆာင္နိုင္တာမ်ားသည္ ။ ထိုင္းနိုင္ငံသည္မၾကာခနစစ္အာဏာသိမ္းေလ့ရွိေသာနိုင္ငံျဖစ္သည္ ။ မေအာင္ျမင္ေသာစစ္အာဏာသိမ္းမွု အပါအ၀င္စစ္အာဏာသိမ္းမွု ၂၁ ၾကိမ္ရွိခဲ့ေသာနိုင္ငံျဖစ္သည္ ။ ထိုနိုင္ငံက စစ္အာဏာ ၂ ၾကိမ္သာသိမ္းဘူးေသာျမန္မာနိုင္ငံထက္ ဖြ့ံျဖိဳးတုိးတက္ေနသည္ ။အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း ။ ရွင္းပါသည္ ထိုင္းနိုင္ငံတြင္စစ္အာဏာသိမ္းပြဲမ်ား မၾကာခနျဖစ္ပြားေသာ္လည္း စစ္တပ္သည္နိုင္ငံေတာ္အာဏာကို နွစ္ကာလၾကာရွည္ေအာင္ကိုင္ဆြဲမထားပဲ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ တစ္ခုအတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပကာ အနိုင္ငံရ ပါတီအားအစိုးရဖြဲ့ေစကာ ထိုအစိုးရ ကိုအာဏာလြွဲေပးျပီးတပ္မေတာ္ကအရပ္သားအစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မွုေအာက္တြင္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ ။ အင္ဒိုနီးရွားတြင္လည္း စစ္တပ္မွလြွမ္းမိုးထားေသာ လြွတ္ေတာ္စနစ္ရွိခဲ့ဖူးသည္ ။ သို ့ေသာ္ ထိုလြွတ္ေတာ္ထဲမွ တပ္မေတာ္သားပါ၀င္မွုအခ်ိဳးကို တျဖည္းျဖည္းရုပ္သိမ္းလိုက္ရာ ယခုအခါအင္ဒိုနီးရွားပါလီမန္တြင္ေရြးေကာက္ခံမဟုတ္ေသာ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္မွမရွိေတာ့ေခ် ။ ထို ့ေၾကာင့္ပင္ အင္ဒိုနီးရွားနုိင္ငံလည္း စစ္အာဏာသိမ္းသံသရာမွ လြတ္ေျမာက္လာေလသည္ ။

ကမၻာေပါ ္တြင္ အာဖရိကတိုက္ရွိနိုင္ငံငယ္မ်ား၊ ေတာင္အေမရိကတိုက္ရွိနိုင္ငံအခ်ိဳ ့သည္ စစ္အာဏာသိမ္းရာတြင္ နာမည္ဆိုးျဖင့္ အလြန္ေက်ာ္ၾကား၏ ။ တူညီသည္မွာ ထိုနိုင္ငံမ်ားသည္ျပည္တြင္းစစ္သံသရာနွင့္ စစ္အာဏာသိမ္းပြဲမ်ားေၾကာင့္ ဖြတ္ေက်ာျပာစုေန၏ ။ အာဖဂန္နစၥတန္နိုင္ငံတြင္ ၁၉၁၉ မွ ၁၉၇၉ အထိ စစ္အာဏာသိမ္းမွု (၈)ၾကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့၏ ။ အာဖရိကတိုက္ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားနိုင္ငံတြင္ အာဏာသိမ္းမွု(၃)ၾကိမ္ ၊ ေတာင္အေမရိကတိုက္ အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံတြင္ (၈)ၾကိမ္ ၊ အဇာဘိုင္ဂ်န္နိုင္ငံတြင္ (၂)ၾကိမ္ ၊ ျမန္မာ၏အိမ္နီးခ်င္းဘဂၤလားေဒ့ရွစ္နိုင္ငံတြင္ (၆)ၾကိမ္ ၊ ေတာင္အေမရိကတိုက္ ဘိုလီးဗီးယားနိုင္ငံတြင္ (၁၄)ၾကိမ္ ၊ ဘရာဇီးတြင္ (၄)ၾကိမ္ ၊ ဘူကီနာဖာဆိုနိုင္ငံတြင္ (၁၀)ၾကိမ္ ၊ ဘူရြန္ဒီတြင္ (၆)ၾကိမ္ ၊ ခ်က္သမၼတနိုင္ငံတြင္ (၆)ၾကိမ္ ၊ အီေကြေဒါတြင္(၅)ၾကိမ္၊အယ္လ္ဆာေဗဒို နိုင္ငံတြင္(၅)ၾကိမ္ ၊ အီသီယိုပီးယားတြင္(၅)ၾကိမ္ ၊ဖီဂ်ီနိုင္ငံတြင္ (၄)ၾကိမ္ ၊ဂါနာနိုင္ငံတြင္ (၆)ၾကိမ္ ၊ ဂရိနိုင္ငံတြင္ ၁၈၂၁ မွ ၁၉၇၅ အထိ (၂၂)ၾကိမ္ ၊ ေဟတီနိုင္ငံတြင္ ၁၇၉၁ မွ ၂၀၀၄ ခုနွစ္အထိ (၂၆)ၾကိမ္ျဖင့္ ကမၻာ့စံခ်ိန္တင္ ၊ ဟြန္ဒူးရပ္စ္(၅)ၾကိမ္ ၊အိႏၵိယ (၂)ၾကိမ္ ၊အင္ဒိုနီးရွား(၂)ၾကိမ္ ၊ အီရန္(၁၁)ၾကိမ္၊အီရတ္(၆)ၾကိမ္ ၊လာအိုနိုင္ငံ(၉)ၾကိမ္ ၊လစ္ဗ်ား(၅)ၾကိမ္ ၊ နိုင္ဂ်ီးရီးယားတြင္(၈)ၾကိမ္ ၊ပနားမားတြင္ (၅)ၾကိမ္၊ ပါကစၥတန္တြင္(၆)ၾကိမ္ ၊ပါရာေဂြးတြင္ (၁၉)ၾကိမ္ ၊ပီရူးတြင္(၇)ၾကိမ္၊ဖိလစ္ပိုင္တြင္ (၄)ၾကိမ္ ၊အာဖရိကတိုက္ ဆီယာလီယြန္နိုင္ငံတြင္ (၅)ၾကိမ္ ၊ဆူဒန္တြင္(၆)ၾကိမ္ ၊ ဆီးရီးယားတြင္(၈)ၾကိမ္ ၊တူရကီတြင္(၉)ၾကိမ္ ၊ဗင္နီဇြဲလားတြင္ (၅)ၾကိမ္ ၊ ဗီယက္နမ္တြင္ (၆)ၾကိမ္ ၊ယူဂိုဆလားဗီးယားတြင္ (၄)ၾကိမ္ စစ္အာဏာသိမ္းမွုမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္ ။

       အထက္ပါစာရင္းကိုၾကည့္လ်ွင္ အၾကိမ္မ်ားမ်ားစစ္တပ္မွအာဏာသိမ္းခံရေသာနိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ မေအာင္ျမင္ေသာ နိုင္ငံ ( Failed States )မ်ားျဖစ္ၾကေၾကာင္းေတြ ့နိုင္သည္ ။ စစ္အာဏာသိမ္းမွုမ်ားေလေလ တိုင္းျပည္ မတိုးတက္ေလပဲျဖစ္သည္ ။ ထိုအထဲတြင္ အာဏာသိမ္းစစ္တပ္သည္ တိုင္းျပည္ကို အာဏာျပန္မလြဲပဲ နွစ္ရွည္လမ်ားဇြတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေနပါက ထိုနိုင္ငံမ်ားပို၍မြဲျပာက်ေလ့ရွိသည္ ။ လက္တင္အေမရိကနွင့္ အာဖရိကနိုင္ငံမ်ားဆင္းရဲတြင္းမွမထြက္နိုင္ၾကျခင္းမွာ စစ္အာဏာသိမ္းမွုကို ငွက္ေပ်ာသီးအခြံႏြွာစားသလို လြယ္လြယ္ကူကူက်င့္သံုးေနၾကလို့ျဖစ္သည္ ။ထိုနိုင္ငံေတြကို Banana Republic ဟုကမၻာက အမည္ေျပာင္ေပးထားသည္ ။
ျမန္မာနို္င္ငံတြင္ေတာ့ အာဏာသိမ္းမွု (၂)ၾကိမ္သာျဖစ္ဖူးသည္ ။ သို ့ေသာ္ ပထမအၾကိမ္တြင္ ၂၆ နွစ္ၾကာသြားသည္ (၁၉၆၂ မွ ၁၉၈၈ ) ၊ ဒုတိယအၾကိမ္တြင္ ၂၂ ၾကာသည္ (၁၉၈၈ မွ ၂၀၁၀) ။ ထို ၄၈ နွစ္ၾကာစစ္အာဏာရွင္စနစ္လက္ေအာက္တြင္ တိုင္းျပည္မြဲျပာက်သြားသည္ ။ စာရိတၱေတြပ်က္သြားသည္ ။သယံဇာတေတြကုန္သြားသည္ ။ နိင္ငံသားေတြ သူမ်ားနိုင္ငံမွာက်ြန္သြားခံရသည္ ။ တတိယအၾကိမ္စစ္အာဏာသိမ္းမွုသာျဖစ္လာခဲ့၍ စစ္တပ္က ေနာက္ထပ္ ၂၂ နွစ္ ခန့္ထပ္မံအုပ္ခ်ဳပ္ပါလ်ွင္မူကား ျမန္မာ့အေျခအေနသည္ ဆိုမာလီ ၊ဆီးရီးယား ၊ ေဟတီ ၊ ဆူဒန္တို ့ကိုေက်ာ္ကာ အ၀ီစိအထိေရာက္ဖို့ပဲရွိေတာ့သည္ ။ ဤအေျခအေနတြင္ နိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု၏ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူက ၁၉၆၂ စစ္အာဏာသိမ္းမွုတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းပဲမွန္သလိုလို ၊ နိုင္ငံေရးသမားေတြပဲမွားသလိုလိုေျပာလာသည္မွာ သမိုင္းကို ဇြတ္မွိတ္၍ျငင္းေနျခင္းျဖစ္သည္ ။ အတၱစြဲမ်ားျဖင့္ က်ားက်ားမီးယပ္ေျပာေနျခင္းျဖစ္သည္ ။ ေနာက္တစ္ၾကိမ္စစ္အာဏာသိမ္းပြဲျဖစ္လာဖို့ လက္ယပ္ေခါ ္မ်က္စပစ္ေနျခင္းလည္းျဖစ္သည္ ။ ကမၻာေပါ ္တြင္ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္၍ တူတူတန္တန္ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္လာေသာနိုင္ငံဟူ၍မရွိေပ ။ဖြတ္ေက်ာျပာစုသြားေသာနိုင္ငံမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားစာရင္းကျပဆိုေနသည္ ။ ပညာတတ္အရပ္သားအစိုးရက ဒီမိုကေရစီနည္းက်အုပ္ခ်ဳပ္မွတိုင္းျပည္တိုးတက္မည္ျဖစ္သည္ ။

အဂၤလိပ္-အေမရိကန္စစ္ပြဲ (အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲ)အျပီး ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ ၁၇၇၆ တြင္ အဂၤလိပ္ကိုအနိုင္တိုက္ခဲ့ေသာ အေမ၇ိကန္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္ကို ၀ါရွင္တန္မင္းဆက္တည္ေထာင္၍ ဘုရင္အျဖစ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုအုပ္စိုးဖို့အခ်ိဳ ့ကအၾကံေပးတိုက္တြန္းၾကသည္ ။ အာဏာရူးသာဆိုလ်ွင္ ထိုအဆိုျပဳခ်က္ကို၀မ္းသာအားရလက္ခံမည္ျဖစ္သည္ ။သို ့ေသာ္ထိုအဆိုျပဳခ်က္ကိုဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္ကခါးခါးသီးသီးျငင္းပယ္ကာ ဖြဲ့စည္းပံုအျခခံဥပေဒေရးဆြဲျပီး သမၼတစနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္သည္ကမၻာ့နံပါတ္တစ္ ျဖစ္လာသည္ ။ အေမရိကန္သမိုင္းတြင္ ဖြဲ ့စည္းပံုအျခခံဥပေဒကို ၂၂၈ နွစ္အတြင္း ၃၃ ၾကိမ္ျပင္ဆင္ဖို့ၾကိဳးပမ္းခဲ့ျပီး ၂၇ ၾကိမ္ ျပင္ဆင္နိုင္ခဲ့သည္ ။ထို့ေၾကာင့္ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ေခတ္နွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြ လိုက္ပါနိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကံေကာင္းသည္မွာ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္တစ္ခါဆြဲထားျပီးလ်ွင္ တစ္သက္လံုးဘယ္ေတာ့မွျပင္စရာမလိုဟူေသာမ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္မ်ားမရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ ။ ထို့ထက္ကံေကာင္းမွုကားစစ္အာဏာသိမ္းမွုတစ္ၾကိမ္မွမရွိခဲ့ဖူးျခင္းျဖစ္သတည္း။

သရ၀ဏ္(ျပည္)