စာကိုဘယ္လိုဖတ္ၾကမလဲ

#စာကိုဘယ္လိုဖတ္ၾကမလဲ

#ဂ်ဴး

၂၀၁၆ ႏွစ္တစ္ခုလံုးမွာ ကၽြန္မ စာေပေဟာေျပာပြဲ ခပ္မ်ားမ်ားသြားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေရာက္သမွ် ရြာေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြမွာ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုတည္းပဲ ေျပာျဖစ္ပါတယ္။ စာဖတ္ျခင္းအႏုပညာဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ပါ။ ကၽြန္မတုိ႔ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြ စာဖတ္အားနည္းေနတယ္လို႔ ခံစားရလို႔ပါ။ တစ္ေနရာနဲ႔တစ္ေနရာ ဥပမာေပးတဲ့ စာေတြ တူခ်င္မွ တူပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ စာဖတ္တဲ့နည္းေတြအေၾကာင္းကေတာ့ ခပ္ဆင္ဆင္ခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခါတစ္ခါေတာ့ ကၽြန္မတုိ႔ စာဖတ္ျဖစ္ၾကတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို ထည့္ေျပာျဖစ္တယ္။
၁။ သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ ဗဟုသုတေတြ သိခ်င္လို႔ စာဖတ္တယ္။
၂။ စာဖတ္ျခင္းအရသာကို ႏွစ္သက္လို႔၊ ေမြ႕ေလ်ာ္လို႔ စာဖတ္တယ္။
၃။ ကိုယ့္ဉာဏ္ရည္ကို ျမင့္ေစခ်င္လုိ႔၊ ေတြးေတာဆင္ျခင္ဉာဏ္ လိုခ်င္လို႔ စာဖတ္တယ္။ ဒါက ကၽြန္မရဲ႕ ကိုယ္ပုိင္အျမင္ပါ။ တျခားသူေတြနဲ႔ ကြဲလြဲမႈရွိႏုိင္ပါတယ္။

သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ ဗဟုသုတေတြကို လုိခ်င္လုိ႔ စာဖတ္တဲ့အခါ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ စသည္ ဖတ္တယ္။ သိသြားတယ္။ အသံုးခ်တဲ့အခါ ခ်မယ္။ ကိုယ္အရင္က နားလည္ႏုိင္စြမ္းထက္ပိုၿပီး နားလည္လာတာမ်ဳိးေတာ့ ရွားမွာပါ။ ကိုယ့္နဂို အဆင့္အတုိင္းပဲ။ ေတြးေခၚတဲ့၊ ဖန္တီးတဲ့၊ ေ၀ဖန္တဲ့ဉာဏ္ရည္ သိပ္တိုးလာတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ ဗဟုသုတရွိလာလို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာမွာေတာ့ ပိုမွန္ကန္လာမွာပါ။

မိမိဉာဏ္ ရင့္သန္လာဖုိ႔ စာဖတ္တဲ့အခါ စာအုပ္ေတြကို ဖတ္ရမယ္။ ကိုယ့္အဆင့္ထက္ ပိုျမင့္တဲ့စာကို ဖတ္ရမယ္လို႔ သိထားဖူးပါတယ္။ ေဇာ္ဂ်ီျမန္မာျပန္တဲ့ ပေလးတိုးနိဒါန္းလို စာအုပ္မ်ဳိးနဲ႔ ဥပမာေပးရင္ မမွားႏုိင္ဘူးလို႔ ကၽြန္မထင္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ထုတ္ေ၀ျဖစ္ခဲ့ဟန္တူတဲ့ စာေပဗိမာန္ထုတ္ စာအုပ္ေလးတစ္အုပ္ ကၽြန္မလက္ထဲမွာ ေရာက္ေနတယ္။ စာဖတ္လိုေသာ္ တဲ့။ အဲဒီစာအုပ္မွာ မ်က္ႏွာဖံုးေတြ၊ ေက်ာဖံုးေတြ မရွိေတာ့ဘူး။ အစ စာမ်က္ႏွာနဲ႔ အဆံုးသတ္စာမ်က္ႏွာေတာ့ ပါတယ္။ ဘယ္သူဘာသာျပန္တဲ့စာအုပ္လုိ႔ ကၽြန္မ မသိႏုိင္ပါဘူး။ သိပ္ဖတ္လို႔ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကၽြန္မ အင္တာနက္မွာ ဂူးဂဲလ္မွာ ရွာေဖြဖတ္႐ႈျဖစ္တဲ့ စာဖတ္ျခင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြထဲကေန စိတ္၀င္စားစရာ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ေတြ႕သြားပါတယ္။ ေမာ္တီမာေဂ်အက္ဒ္လာရဲ႕ စာတစ္အုပ္ကို ဘယ္လုိဖတ္မလဲ (Mortimer J Adler ရဲ႕ How to read a book) စာအုပ္ပါ။ အဲဒီစာအုပ္ကို ကၽြန္မ အင္တာနက္ကေန သိမ္းယူၿပီး ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ ကၽြန္မ သတိျပဳမိသြားတယ္။ ကၽြန္မဆီမွာရွိေနတဲ့ "စာဖတ္လိုေသာ္"စာအုပ္ဟာ အခုစာအုပ္ကို ျမန္မာျပန္ထားတာပါလား။ ကၽြန္မ တယ္ကံေကာင္းပါလား။ ႏွစ္အုပ္စလံုးကို ကၽြန္မေက်နပ္စြာ အထပ္ထပ္ဖတ္ေနမိပါတယ္။

သူက ဒီစာအုပ္ကို စာမဖတ္တတ္သူေတြအတြက္ ရည္ရြယ္ပါတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ စာမဖတ္တတ္သူေတြဆိုတာမွာ စာကို ဖတ္တတ္႐ံုအဆင့္ရွိသူေတြကို ဆိုလိုတယ္ဆိုတာ အထူးရွင္းျပဖုိ႔ လိုမယ္ မထင္ပါဘူး။ စာကို အေလးအနက္ မဖတ္တတ္သူေတြ၊ စာဖတ္ဖုိ႔ ခက္ခဲေနသူေတြကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူလည္း စာမဖတ္တတ္ဘူးဆိုတာကို ေကာလိပ္ကေန ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အထိ သတိမျပဳမိခဲ့ဘူးတဲ့။ ေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္တဲ့အခါက်ေတာ့မွ သတိျပဳမိတာပါတဲ့။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ဒီစာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုေတာ့တာပါပဲ။

စာတစ္အုပ္ကို ဘယ္လိုဖတ္ရမလဲတဲ့။ စာဖတ္တဲ့အခါ ျဖတ္ေက်ာ္ရတဲ့ အဆင့္ေလးခုကို သူေဆြးေႏြးထားပါတယ္။
ပထမအဆင့္ အေျခခံစာဖတ္နည္း (Elementary reading) မွာ ဒီစာက ဘာအေၾကာင္းလဲ၊ စာေရးသူက ဘယ္လိုရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေရးတာလဲ၊ ေနာက္ကြယ္က အရင္းခံက ဘာေတြလဲ စသည္ျဖင့္ သိလာတဲ့အဆင့္ပါ။

ဒုတိယအဆင့္ စူးစမ္းေလ့လာစာဖတ္နည္း (Inspectional reading) မွာေတာ့ ေပးထားတဲ့အခ်ိန္အတြင္း စာကို နားလည္ေအာင္ ဖတ္တဲ့အဆင့္ပါ။ အခ်ိန္ကာလကန္႔သတ္ခ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ကၽြန္မ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္မိတယ္။ စာေမးပြဲေျဖတဲ့အခါ ေပးထားတဲ့စာပိုဒ္ကို ကန္႔သတ္ထားတဲ့အခ်ိန္အတြင္းဖတ္ၿပီး ဆိုလိုရင္းကို နားလည္ေအာင္ ေလ့လာတဲ့နည္းတဲ့ ဆင္ဆင္တူတယ္လို႔။ အဲဒါကို တခ်ဳိ႕ကေတာ့ Skimming လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္တဲ့။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ Pre-reading လို႔လည္း ေခၚပါသတဲ့။ ဒီေနရာမွာ ကိုေအာ္ပီက်ယ္ ခဏခဏေျပာတဲ့၊ သူေလ့လာထားတဲ့ Scanning and Skimming စာဖတ္နည္းေတြကို ကၽြန္မ သြားသတိရလိုက္ပါတယ္။

တတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ ပုိင္းျခားေ၀ဖန္စာဖတ္နည္း (Analytical reading) ကေတာ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို အျပည့္အ၀နားလည္ေအာင္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ စနစ္တက် အေကာင္းဆံုး ဖတ္တဲ့အဆင့္ပါ။

စတုတၳအဆင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာ စာဖတ္တဲ့အဆင့္ (Syntopical reading) ကေတာ့ အျမင့္ဆံုးပါပဲတဲ့။
စာတမ္းျပဳစုမယ့္သူ၊ စာအုပ္တစ္အုပ္ေရးမယ့္သူဟာ ကိုယ္ေရးမယ့္စာအတြက္ ဘာသာရပ္တူညီေသာ စာအုပ္ေတြကို အမ်ားအျပား ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာ ဖတ္႐ႈတာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ စနစ္အက်ဆံုး စာဖတ္အဆင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔လို ေယဘုယ်စာဖတ္သူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ တတိယအဆင့္ထိေရာက္ရင္ကို ေတာ္ေတာ္ဟုတ္ေနပါၿပီ။

ဆရာကိုတာ လမ္းေပၚကလူတစ္ေယာက္ ေတြးမိတာမ်ား ဆိုတဲ့ စာအုပ္အမွာမွာ ေျပာတဲ့စကားတစ္ခု သိပ္ႏွစ္သက္မိပါတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူ ရာထူးမရွိ၊ ေနရာမရွိ သာမန္စာေရးဆရာ လမ္းေပၚကလူအျဖစ္ ရည္ရြယ္ၿပီး သူလို ကၽြန္မလို လမ္းေပၚကလူေတြအတြက္ ေရးတဲ့ စာအုပ္ပါ။
"လမ္းေပၚကလူေတြကို ေတြးတတ္သူေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္"တဲ့။

#ဂ်ဴး

Eternal Light Magazine
January 2017
#စာေပတန္ဖိုး

➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳